Als we het over het heelal hebben meteorieten, denken we meteen aan verre planeten en sterren. Maar sommige delen van deze werelden zijn veel dichterbij dan we denken. Naar schatting vallen er jaarlijks ongeveer 17.000 meteorieten op aarde, maar de meeste zijn zo klein en vallen op zulke afgelegen plaatsen (voornamelijk in de oceanen) dat we ze nooit zien.
Maar deze nieuwe ontdekking is om twee redenen opmerkelijk. Enerzijds zijn het fragmenten die groot genoeg zijn om te worden verzameld en onderzocht. Anderzijds weerleggen ze alles wat we tot nu toe wisten: hoewel de meeste meteorieten afkomstig zijn uit de asteroïdengordel en sommige van de maan of Mars, werd Mercurius tot nu toe niet als mogelijke bron beschouwd.
Er zijn twee meteorieten gevonden die fragmenten van Mercurius kunnen zijn
Deze meteorieten zijn gevonden in de Sahara: één in Marokko en één in Tunesië. Onderzoekers hebben ze Northwest Africa 15915 (NWA 15915) en Ksar Ghilane 022 (KG 022). Beide hebben een ongebruikelijke samenstelling: olivijn, pyroxeen, oldhamiet en sporen van plagioklaas. Deze mix komt, met enkele kanttekeningen, overeen met wat we weten over het oppervlak van Mercurius.
Een onderzoek dat is gepubliceerd in het tijdschrift Icarus plaatst ze in een tussenliggende categorie. Er wordt niet beweerd dat ze afkomstig zijn van Mercurius, maar het is mogelijk dat ze een van de beste analogen op aarde zijn om te begrijpen hoe de korst van Mercurius eruitziet. Deze mogelijkheid wordt niet uitgesloten, vooral met de komst van nieuwe gegevens van de BepiColombo-missie, die momenteel op weg is naar Mercurius.
De spectrale analyse van deze stenen komt overeen met wat verwacht wordt voor ijzerhoudende materialen, vergelijkbaar met die welke door de NASA-sonde MESSENGER op de planeet zijn gevonden. Beide meteorieten hebben een mineraalprofiel dat lijkt op dat van aubrietmeteorieten, een zeer zeldzame klasse van meteorieten.
Tot nu toe werden ze in verband gebracht met rotsachtige lichamen in het binnenste deel van het zonnestelsel, maar zonder verband met Mercurius.
Hoe zien meteorieten eruit die mogelijk van Mercurius afkomstig zijn?
Beide meteorieten zijn ongeveer 4,528 miljard jaar oud, wat ze terugvoert naar de beginfase van het ontstaan van het zonnestelsel. Interessant is dat ze hierdoor ouder zijn dan de oudste bekende gebieden van Mercurius, die ongeveer 4 miljard jaar oud zijn. Als ze inderdaad daar vandaan komen, kunnen ze restanten zijn van een geologisch tijdperk dat al is uitgewist door inslagen en vulkanische activiteit.
Een ander punt dat in aanmerking moet worden genomen, is de vrijwel volledige afwezigheid van ijzer in hun mineralen. Deze eigenschap, die hun waarde geenszins vermindert, komt overeen met hypothesen over de korst van Mercurius, die bestaat uit materialen met een extreem laag ijzergehalte.
Ze bevatten ook sulfiden, wat nog een overeenkomst is met de planeet. Er zit echter veel minder plagioklaas in dan verwacht op het oppervlak van Mercurius, wat enige twijfel oproept.
Er is ook een hypothese naar voren gebracht dat het fragmenten van proto-Mercurius (een oudere en andere versie van de planeet) zouden kunnen zijn. Hoe dan ook, op basis van de beschikbare gegevens kan op dit moment nog geen definitieve conclusie worden getrokken.
De sleutelrol van de BepiColombo-missie
De gezamenlijke missie van het Europees Ruimteagentschap en JAXA, BepiColombo, zal van cruciaal belang zijn voor het oplossen van dit raadsel. Naar verwachting zal het ruimtevaartuig in 2027 in een baan om Mercurius komen en beginnen met het verzenden van hoge-resolutiegegevens over het oppervlak van de planeet. Met behulp van deze informatie kunnen wetenschappers de spectrale en chemische samenstelling van de planeet rechtstreeks vergelijken met die van de meteorieten die in Afrika zijn gevonden.
Als uiteindelijk wordt bevestigd dat NWA 15915 en KG 022 afkomstig zijn van Mercurius, is dat een wetenschappelijke doorbraak: we krijgen dan de eerste fysieke monsters van de meest ontoegankelijke planeet van het zonnestelsel.
